VI sesja Obywatelskiego Parlamentu Seniorów – „SENIORZY I PRZYSZŁOŚĆ POLSKI”

Marszałek Senatu RP Tomasz Grodzki rozpoczął obrady słowami „Witajcie w domu!”. Stwierdził, że „Senat to swego rodzaju rada starszych, jest zatem miejscem, w którym Obywatelski Parlament Seniorów powinien czuć się jak u siebie”. Podkreślił, że seniorzy dysponują energią, mądrością, wiedzą i doświadczeniem życiowym, które pozwalają spojrzeć z dystansem na rzeczywistość i powinny służyć innym pokoleniom – dzieciom, wnukom i władzom naszego kraju.  „To bezcenny kapitał. (..) Mądra władza powinna wykorzystać (…) energię i doświadczenie”, a pomysły starać się przekuwać w inicjatywy ustawodawcze.
Przewodnicząca Prezydium Obywatelskiego Parlamentu Seniorów Krystyna Lewkowicz podziękowała Marszałkowi Senatu za objęcie patronatem ruchu senioralnego w Polsce i możliwość zorganizowania obrad Parlamentu Seniorów w Senacie. Izba wyższa parlamentu to właściwe miejsce na debatę z seniorami i o seniorach. „Czujemy się współodpowiedzialni za losy naszego kraju, za warunki, w jakich żyją nasze dzieci i wnuki,
a także za sposób wychowywania przyszłych pokoleń” – mówiła. Zaznaczyła, że seniorzy w Polsce dysponują siłą nabywczą 140 mld zł swoich rent i emerytur oraz 9 mln głosów wyborczych.
Wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa – Błońska wyraziła nadzieję, że obrady pozwolą wypracować dobre rozwiązania, które posłużą nie tylko osobom starszym. Zwróciła uwagę na pogłębiające się ubóstwo seniorów wynikające z istniejącego systemu emerytalnego.
Zdaniem Prezesa Polskiego Stronnictwa Ludowego Władysława Kosiniaka – Kamysza seniorzy powinni móc wpływać na kształt krajowej polityki społecznej. Zasadnym jest stworzenie działu administracji rządowej dedykowanego osobom starszym. Priorytetem jego działania jest wprowadzenie programu „emerytura bez podatku”, zapewnienie seniorom miejsc w jak największej liczbie dziennych domów pobytu Senior+ oraz równe traktowanie wszystkich podmiotów ubiegających się o wsparcie w ramach programów rządowych.
Polityka na rzecz osób starszych nie może być tworzona bez udziału seniorów – to słowa posła Michała Szczerby kierującego Parlamentarnym Zespołem ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Podkreślił on, jak ważne są działania na rzecz chorych, cierpiących na choroby otępienne, osób o ograniczonej samodzielności, przebywających w ośrodkach zamkniętych. Zapowiedział, że zespół przygotuje nowelizację obowiązującej obecnie ustawy o osobach starszych oraz będzie monitorował prace nad programem alzheimerowskim i ustawą dotyczącą ochrony pieszych. Należy także wypracować system rekompensat dla kobiet, które w związku z wychowaniem dzieci uzyskują niższe niż mężczyźni emerytury. Bardzo duże znaczenie mają działania międzypokoleniowe, włączanie się w nie rad młodzieżowych, gminnych rad seniorów, instytucji i organizacji. W związku z przybywającą liczbą osób starszych i koniecznością zapewnienia tej grupie godziwych i godnych warunków życia, poseł Michał Szczerba uważa, że powinno powstać Ministerstwo Polityki Senioralnej i to może już w 2023 roku.
Prezydent m.st. Warszawy Rafał Trzaskowski podkreślił, że działania na rzecz seniorów są priorytetem dla władz miasta. Seniorzy są doceniani – mają ogromny potencjał, doświadczenie i mądrość. Miasto przy współpracy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi realizuje wiele programów, z których mogą korzystać seniorzy i które sprzyjają ich aktywności.
O bezpieczeństwie zdrowotnym seniorów w dobie pandemii  mówił Zastępca Rzecznika Praw Pacjenta Grzegorz Błażewicz. Wymienił problemy najczęściej zgłaszane przez środowiska senioralne, tj.: kolejki do lekarzy, brak pogłębionej diagnostyki i koordynacji specjalistów
w leczeniu osób starszych, trudności w dostępie do opieki geriatrycznej, poziom standardów w zakładach opieki, odmowy zapewnienia transportu medycznego. Koniecznym jest stworzenie lepszego nadzoru nad jakością opieki medycznej i szerzej – opieki społecznej.
Wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego prof. dr hab. Piotr Błędowski przedstawił społeczne aspekty życia seniorów w czasie pandemii. Wśród seniorów wyraźniej da się zauważyć różnice wynikające z sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych, wykształcenia, dostępu do urządzeń komunikacji elektronicznej. W wielu wypadkach dochodzi do wykluczenia osób starszych, często bezradności, lęku, poczucia zagrożenia, izolacji, samotności, utrudnień w dostępie do usług społecznych i medycznych. Jednym ze sposobów rozwiązania problemów jest m.in. konieczność rozbudowy infrastruktury społecznej i systemu świadczeń środowiskowych.
Reprezentanci Parlamentu Seniorów w swoich wystąpieniach podkreślali konieczność tworzenia delegatur OPS, mówili o przeciwdziałaniu samotności i wykluczeniu, zabezpieczeniu socjalnym, finansowaniu działalności organizacji senioralnych, o otwarciu dla seniorów uczelni, organizacji i instytucji, dziedzictwie kulturowym i historycznym, sytuacji seniorów reprezentujących służby mundurowe i in. W przyjętej deklaracji programowej uczestnicy VI sesji plenarnej Obywatelskiego Parlamentu Seniorów podkreślili, osoby starsze mają „szczególne prawo i obowiązek aktywnej partycypacji w życiu społecznym, wyrażania poglądów oraz prowadzenia dialogu z władzami publicznymi, współtworzenia prawa, polityki senioralnej, dzielenia się wiedzą i doświadczeniem oraz budowania relacji międzypokoleniowych. (…) Potencjał intelektualny, ekonomiczny, wytwórczy, a także wyborczy osób starszych to ogromny kapitał społeczny, który polscy seniorzy oferują społeczeństwu, rodzinie i krajowi. Uzasadnia on oczekiwanie szacunku oraz zapewnienie godnego życia, właściwej opieki medycznej i socjalnej oraz szeroko definiowanego bezpieczeństwa”. Obywatelski Parlament Seniorów stwierdził, że sytuacja zdrowotna i społeczna osób starszych w okresie pandemii wyraźnie się pogorszyła. Dlatego konieczne są spójne i komplementarne działania władz centralnych, terytorialnych, instytucji i organizacji pozarządowych pracujących na rzecz seniorów. Priorytetowe zadania to przywrócenie podstawowej opieki zdrowotnej w tradycyjnej formie, pilne wdrożenie zmian dokonanych w ustawie dotyczącej bezpłatnych leków dla seniorów 75+, a także szczepienia przeciw grypie. Konieczne jest zintensyfikowanie monitorowania sytuacji seniorów, zwłaszcza samotnych, żyjących w miejscach słabo skomunikowanych z najbliższymi ośrodkami pomocowymi, podjęcie działań przeciwdziałających ich wykluczeniu, zwiększenie dostępności do państwowych i samorządowych ośrodków stacjonarnego długoterminowego pobytu oraz zapewnienie standardów gwarantujących godny pobyt, szacunek i bezpieczeństwo.
Obywatelski Parlament Seniorów zwrócił się do senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Parlamentarnego Zespołu ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku o podjęcie inicjatywy legislacyjnej w sprawie nowelizacji ustawy o osobach starszych w szczególności w zakresie dotyczącym raportu o sytuacji osób starszych. Powinien on mieć formę ocenną, z diagnozą obrazującą stopień zaspokojenia potrzeb we wszystkich obszarach, a nie stanowić tylko zbiór informacji statystycznych o skali udzielanych świadczeń rzeczowo – finansowych. Jako niezbędne OPS wskazał utworzenie Narodowego Programu Zdrowia 60+, wdrożenie Narodowego Planu Alzheimerowskiego, kontynuowanie prac nad Konwencją o prawach osób starszych, wdrożenie systemowych rozwiązań wsparcia dla osób niesamodzielnych i ich opiekunów. Obywatelski Parlament Seniorów wyraził aprobatę dla wszelkich inicjatyw rządu zmierzających do poprawy sytuacji osób starszych i zapewnienia im godnego miejsca w społeczeństwie, ale widzi konieczność realizacji tego zadania poprzez spójną, całościową politykę senioralną.

Posiedzenie Obywatelskiego Parlamentu Seniorów odbyło się w Międzynarodowym Dniu Osób Starszych, ustanowionym przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 14 grudnia 1990 r. Jesienią 1993 r. w Luksemburgu z inicjatywy Parlamentu Europejskiego odbył się Europejski Parlament Seniorów, w którym udział wzięli przedstawiciele organizacji seniorskich ze wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. W konkluzji Zgromadzenia rekomendowano, aby w każdym państwie członkowskim powstał Parlament Seniorów jako krajowe forum osób starszych i reprezentacja seniorów, która mogłaby wpływać na politykę państwa wobec osób starszych. W Polsce Obywatelski Parlament Seniorów został powołany 1 października 2015 r. podczas inauguracyjnej sesji w Sali Posiedzeń Sejmu RP. Delegatami OPS są m.in. przedstawiciele wszystkich środowisk senioralnych w Polsce, w szczególności Uniwersytetów Trzeciego Wieku, Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz gminnych rad seniorów.

Grażyna Czajkowska
Przewodnicząca Łomżyńskiej Rady Seniorów
fot.: Michał Józefaciuk – Kancelaria Senatu,
Grażyna Czajkowska